Private Equity in de Zorg
5 June 2023“ZZP’ers en detacheerders maken de Nederlandse zorg kapot.”
Dit de essentie die bij vele lezers en kijkers is blijven hangen na alle berichtgevingen die vrijdag 2 juni jl. naar buiten kwamen over de kritieke personele situatie binnen Nederlandse zorginstellingen. Bestuurders van verschillende ziekenhuizen luidden de noodklok over personeelstekorten. Gesteld werd dat meer en meer medewerkers de vaste dienst verlaten, zzp’er worden en vervolgens weer via detacheerders bij ziekenhuizen aan het werk gaan. De zzp’ers vragen een hoger uurtarief en detacheerders brengen een bemiddelingsopslag in rekening die kan oplopen tot 25% van het uurtarief. Detacheerders en zelfstandige klinieken zijn in handen van Private Equity partijen die hoge rendementen op geïnvesteerd geld willen terugzien. Dit moet opgebracht worden door vergoedingen uit medische verrichtingen. Hierdoor stroomt er geld uit het Nederlandse zorg-eco-systeem naar “private investors” en bloedt de sector langzaam dood. De bestuurders van ziekenhuizen gaven aan dat ze machteloos staan, niets tegen detacheerders kunnen doen, een zorginfarct onafwendbaar is en de overheid (via de Autoriteit Consument en Markt) moet ingrijpen. Bovenstaande is zeer beknopt de afdronk van alles dat er 2 juni gezegd en geschreven is. Voca Zorg is van mening dat het signaal “in de kern” terecht is, maar een aantal kanttekeningen is wat ons betreft gewenst.
- Het is volledig terecht als gesteld wordt dat de mechanismes van private equity en de gevolgen die dat heeft voor de Nederlandse zorg, desastreus kunnen uitpakken. Veel grote spelers zijn in handen van (internationaal opererende) investeerders die zeer zakelijk naar de financiële stromen in de zorgsector kijken. Dit is niet alleen van toepassing op detacheerders; TMi is in handen van Bain Capital en Interchange is via een Belgische partij onderdeel van de Franse Proman groep. Grote klinieken zijn ook in handen van Private Equity partijen. De Bergman kliniek is voor 70% in handen van Triton Capital en de Mauritskliniek is van het Zwitserse private equityhuis Ufenau Capital Partners (bron: FD). Deze investeerders willen goede rendementen maken voor hun vermogende klanten en de Nederlandse zorg biedt die mogelijkheid.
Maar ziekenhuizen laten ook mogelijkheden liggen om concurrent te worden van deze Zelfstandige Behandelcentra (ZBC’s). Zo zouden groepen van ziekenhuizen vast personeel perspectief kunnen bieden door ze, fiscaal compliant, bij elkaar te laten “deel-zzp’en” in het verrichten van planbare zorg. Dit kan al dan niet in combinatie met volledige zzp’ers worden ingericht. Op deze wijze blijft Nederlands zorggeld binnen de Nederlandse zorg, verbeteren de resultaten van ziekenhuizen en blijft personeel behouden of komt wellicht zelfs terug! Voca Zorg heeft bijvoorbeeld al een algoritme ontwikkeld waarmee ziekenhuizen op veilige wijze meer vrijheden aan personeel zouden kunnen geven, zonder dat er “winners en losers” ontstaan in groepen deelnemende ziekenhuizen. - Het zorginfarct uitsluitend toeschrijven aan het toenemende aantal zzp’ers en de detacheringsorganisaties die de bemiddeling verrichten is echter te kort door de bocht. In de eerste plaats hebben werkgevers in de zorg zelf ook een belangrijke rol gehad in de toename van het aantal zzp’ers. De wijze waarop professionals worden aangestuurd en hoe er met medewerkers wordt omgegaan is in een groot aantal gevallen niet meer van deze tijd. Dat medewerkers op een bepaald moment voor zichzelf kiezen, zou dan niet tot verbazing mogen leiden. Vervolgens kiezen zorgwerkgevers zelf in veel gevallen de makkelijke weg om niet zelf met zzp’ers overeenkomsten te sluiten, maar daarvoor een detacheerder in te schakelen.
Vanuit Voca Zorg hebben we dat verschillende malen meegemaakt en gaven ziekenhuizen regelmatig aan het “te veel gedoe” te vinden om zelf zzp’ers te moeten gaan inplannen. Misschien moeten ziekenhuizen meer accepteren dat er een nieuwe realiteit op de arbeidsmarkt is ontstaan in plaats van roepen dat de overheid moet ingrijpen in een probleem dat ze deels zelf veroorzaakt hebben. Marktwerking in de zorg is niet het probleem. De manier waarop de zorgsector marktwerking heeft laten ontwikkelen is wel iets dat aangepakt moet worden. - De werkwijze van Private Equity en de economische gevolgen ervan zijn exact de beweegredenen geweest waarom wij Voca Zorg hebben opzet. Wij zagen dat detacheerders en managed servicepartners meer en meer in handen kwamen van partijen die over de ruggen van zzp’ers en de Nederlandse zorg perverse rendementen willen behalen. Door weg te blijven van equity partijen, mede door Voca Zorg bij oprichting voor 49% aan de deelnemende zzp’ers te geven, hebben wij ons van begin af aan al afgezet tegen deze ontwikkeling. Natuurlijk willen we succes met Voca Zorg realiseren en daarvoor beloond worden, maar de beloning van de oprichters (die zelf veel tijd en geld in Voca Zorg hebben gestoken) is maar 2% meer dan de beloning voor alle zzp’ers die van Voca Zorg een succes aan het maken zijn. Onze visie is het om Voca Zorg uiteindelijk zelfs helemaal in handen geven van de zzp’ers!
Als ziekenhuizen een krachtig signaal aan private equity zouden willen afgeven en als ze een nieuwe werkelijkheid in de zorg-arbeidsmarkt zouden accepteren, dan is het afnemen van zzp-capaciteit met het Voca platform een eerste stap in die richting. Een volgende stap, in het leren loslaten van eigen personeel en het creatief gaan oppakken van de planbare zorg, zou de Nederlandse zorg van het gevreesde zorginfarct kunnen behoeden!
